Ο Σκεπτόμενος

Οι εικόνες των δυο γλυπτών του Αυγούστου Ροντέν (1840-1917) ήταν πίσω από τα μάτια μου σήμερα , με το ξύπνημά μου!

Δεν ξέρω γιατί…Ίσως, γιατί χάζεψα όταν πρωταντίκρυσα την κάθε μια τους, είχα μείνει άλαλη, μ’ανοιχτό το στόμα. Χαμογελώ στην θύμηση… είχα θυμηθεί να κλείσω το στόμα μου όταν είχε ξεραθεί πια… Επιθυμία έντονη να τις ξαναδώ, ναι, να την ξαναδώ την μια μαζί μ’εκείνη την άλλη, σκέφθηκα, που μου’ χε κόψει την ανάσα σαν πρωτόδα εκείνο το γλυπτό, πριν πολλά πολλά χρόνια, παιδούλα ακόμη. Και, νάτες:

Ο ίδιος ο Ωγκύστ Ροντέν, είχε πει γι’ αυτό το γλυπτό του(1880):

«Η αναπαράσταση της απόλυτης ακινησίας είναι πολύ σπάνια στα έργα μου

Πάντοτε προσπάθησα να δείξω τη ζωή της ψυχής, μέσα από την κίνηση των μυών»

«What makes my Thinker think is that he thinks not only with his brain, with his knitted brow, his distended nostrils and compressed lips, but with every muscle of his arms, back, and legs, with his clenched fist and gripping toes.

Για το γλυπτό «Ο σκεπτόμενος» λένε ότι ο πρώτος τίτλος του γλυπτού ήταν «Ο ποιητής», εννοώντας τον Δάντη Αλιγκέρι. (Dante Alighieri, 1265 – 1321) τον περίφημο Ιταλό ποιητή που δημιούργησε το έργο » Η θεία Κωμωδία».

Δείτε ειδικότερα στις σημειώσεις μου παρακάτω για το πότε άλλαξε η επωνυμία του γλυπτού αλλά και για το πρώτο – πρώτο γνωστό ως τα σήμερα χάλκινο γλυπτό του σκεπτόμενου- μέχρι τότε δεν είχαν γίνει άλλα εκμαγεία- φτειαγμένο σε καλούπι από χυμένο κερί που έγινε το 1884 και που ο γλύπτης δημιούργησε κατόπιν παραγγελίας του Ελληνικής καταγωγής Βρετανού συλλέκτη Κωνσταντίνου Αλέξανδρου Ιωνίδη (αγγλικά: Constantine Alexander Ionides 1833 – 1900)

«Ο σκεπτόμενος» ήταν μέρος του συνολικού ατελεύτητου έργου του » Η πύλη της κόλασης» , εμπνευσμένο από την «θεία κωμωδία» του Δάντη του μνημειώδους έργου του » Η πύλη της κόλασης» {στην γαλλική γλώσσα: » La Porte de l’Enfer»}. Στο μνημειώδες αριστούργημα για το οποίο ο σαραντάχρονος τότε Ροντέν δημιούργησε πάνω από 250 ομάδες γλυπτών και φιγούρες, είναι ένα πραγματικό ρεπερτόριο μορφών που εφάρμοσε καθ ‘όλη τη διάρκεια της καριέρας του στην συνέχεια για να δημιουργήσει νέες εκδόσεις των έργων του μέσω παραλλαγών, απλοποίησης, συναρμολόγησης, διεύρυνσης κλπ.

H «Πύλη της Κολάσεως» που εικονίζεται παραπάνω όπου μπορείτε να δείτε και τον «σκεπτόμενο» ή αλλιώς τον «στοχαστή», έγινε από τον γλύπτη κατόπιν αναθέσεως από την Διεύθυνση Καλών Τεχνών το 1880 για μια ‘διακοσμητική πύλη’ με ‘ανάγλυφα που αντιπροσωπεύουν τη Θεία Κωμωδία του Dante’, το οποίο έπρεπε να παραδώσει ολοκληρωμένο το 1885. Τότε ο Ροντέν δεν είχε φτιάξει ακόμα ένα όνομα για τον εαυτό του στην καλλιτεχνική σκηνή. Ανέλαβε το έργο του με πάθος, αρχικά εμπνεόμενος από το Inferno του Dante, το πρώτο cantica της Θείας Κωμωδίας, το διάσημο κείμενο στο οποίο ο ποιητής του 13ου αιώνα από τη Φλωρεντία περιγράφει τα ταξίδια του μέσα από τους εννέα κύκλους της κόλασης και στην συνέχεια ενσωμάτωσε μια νέα πηγή έμπνευσης, η οποία πήρε σύντομα προτεραιότητα: Οι πύλες της κόλασης κατέληξε να είναι τελικά μια μεγαλύτερη αντανάκλαση του ποιητικού έργου » Τα άνθη του Κακού» του Charles Baudelaire παρά από την κόλαση του Dante. Το πραγματικό θέμα που αναπτύσσεται από τον Ροντέν είναι λιγότερο η τιμωρία των αμαρτιών και περισσότερο η εξερεύνηση των ανθρώπινων παθών και πιο συγκεκριμένα οι ανεξέλεγκτες, ακατανίκητες επιθυμίες και οι βάσανοι που ξυπνάνε σε όλους μας.

Ο γλύπτης συνέχιζε στα 37 επόμενα χρόνια, σχεδόν μέχρι το τέλος της ζωής του, να εργάζεται πάνω στις πύλες της κολάσεως. Τότε, λίγο πριν πεθάνει, ο Ροντέν δώρισε τα γλυπτά, τα σχέδια και δικαιώματα αναπαραγωγής τους στη γαλλική κυβέρνηση. Το 1919, δύο χρόνια μετά το θάνατό του, το Hôtel Biron, όπου δημιουργούσε τα έργα του ο Ροντέν – στο ισόγειό του ήταν το εργαστήρι του- έγινε το Musée Rodin που στεγάζει ένα cast από τις πύλες της κόλασης και συναφή έργα.

Ο «σκεπτόμενος» ποιητής εξελίχθηκε σε ξεχωριστό γλυπτό από τον γλύπτη, φτειαγμένο αρχικά σε πηλό και σε γύψο και αργότερα με χαλκό μα και με μάρμαρο.

‘Έμαθα ότι, το πρωτότυπο του «σκεπτόμενου» έγινε στάχτη με τον βομβαρδισμό των δίδυμων πύργων στην Νέα Υόρκη στις 8-10-2001.

Ανήκε, λέει, στην ιδιωτική συλλογή του Τζέραλντ Κάντορ, ιδιοκτήτη της ασφαλιστικής εταιρείας Τζέραλντ Κάντορ (Cantor Fitzgerald), μαζί με άλλα έργα του Ροντέν, και βρισκότανε στον 105ο όροφο του βόρειου πύργου υπό το όνομα «μουσείο στον ουρανό». Παράπλευρη απώλεια το έργο τέχνης που επισκιάστηκε από τον θάνατο τόσων πολλών ανθρώπινων ζωών.

Ευτυχώς, με επιμέλεια του ίδιου του Ροντέν το 1902 αναπαράχθησαν από το αρχικό καλούπι, άλλα 22 αντίγραφα του γλυπτού. Ετσι, μπορούμε να το απολαύσουμε «ζωντανά» και σήμερα.

Το φιλί

Ένα από τα πιο γνωστά και τα πιο αισθησιακά γλυπτά του. Μέρος αρχικά του έργου του » Η πύλη της Κολάσεως» 1884, επανερμηνεύτηκε μετά από τον γλύπτη , ο οποίος και στα 46 του χρόνια το παρουσίασε σε μάρμαρο το 1886 .

Δεν είναι να το βλέπεις και να μην κόβεται η ανάσα σου;

Το μοναδικό μίγμα του ερωτισμού και του ιδεαλισμού που αναδίδει το έργο, το καθιστά μία από τις σπουδαίες εικόνες της σεξουαλικής αγάπης.

Με το έργο αυτό αναπαριστάται ο Πάολο και η Φραντσέσκα (Paolo Malatesta and Francesca da Rimini) το παράνομο ζευγάρι για το οποίο μιλάει ο Δάντης στην ‘Θεία κωμωδία» Inferno, τη στιγμή που ανταλλάσσουν το μοναδικό φιλί τους, πριν δολοφονηθούν από τον εξοργισμένο σύζυγο της Φραντζέσκας..

Και κάτι άλλο:

Ο Ροντέν στην «Διαθήκη» του έγραψε ανάμεσα σ’ άλλα, τα εξής:

«Δάσκαλοι είναι εκείνοι που βλέπουν με τα δικά τους μάτια αυτό που έχει δει ο κόσμος όλος και ξέρουν να διακρίνουν την ομορφιά εκείνου που είναι πολύ συνηθισμένο για τα άλλα πνεύματα.

«Οι κακοί καλλιτέχνες πάντα φορούν τα γυαλιά αλλουνών.

«Το πιο σημαντικό είναι να συγκινείσαι, να αγαπάς, να ελπίζεις, να πάλλεσαι, να ζεις.

» Να είσαι άνθρωπος, πριν είσαι καλλιτέχνης!

Ο ίδιος έχει επίσης πει:

«Για κάθε καλλιτέχνη, άξιου του ονόματος, όλα στη φύση είναι όμορφα, επειδή τα μάτια του, αθώα δεχόμενα όλη την εξωτερική αλήθεια, διαβάζουν εκεί, όπως σε ένα ανοιχτό βιβλίο, όλη την εσωτερική αλήθεια».

«To any artist, worthy of the name, all in nature is beautiful, because his eyes, fearlessly accepting all exterior truth, read there, as in an open book, all the inner truth.»

«Το αληθινό περιφρονεί τα λόγια. Η αληθινή τέχνη περιφρονεί την τέχνη.»

‘Οπως έλεγε ο Pascal.

Σημειώσεις με μεταγενέστερη ενημέρωση:

Δείτε το παρακάτω γλυπτό του σκεπτόμενου:

Το διαφορετικό σε αυτό το γλυπτό σε σχέση με τα άλλα γλυπτά είναι οτι αυτός ο «σκεπτόμενος ή ο στοχαστής ή » ο ποιητής» όπως αρχικά λεγόταν το άγαλμα:

α) φοράει κάλυμμα στην κεφαλή, ένα είδος καπέλου γνωστού ως φλωρεντινού καπέλου που φοριόταν την εποχή του Δάντη στην Φλωρεντία! Κι αυτό, σε αντίθεση με τα άλλα αγάλματα, όπως το παραπάνω από του μουσείο στο Παρίσι που έχουν ξέσκεπη την κεφαλή!

β) Έχει δημιουργηθεί από τον γλύπτη το 1884 με την τεχνική της εκχύσεως σε χυμένο κερί και όχι σε άμμο όπως τα επόμενα.

Το συγκεκριμένο γλυπτό του Σκεπτόμενου εκτίθεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώρια (NGV) στην Μελβούρνη της Αυστραλίας και έχει αναγνωρισθεί ως η πρώτη- πρώτη χύτευση του έργου «Τhe Thinker» ( o σκεπτόμενος), του αναπόσπαστου στην φήμη και στην καριέρα του Ροντέν

Έχει αποδειχθεί οτι ο γλύπτης δημιούργησε το πρώτο αυτό μπρούτζινο άγαλμα σε εκτέλεση παραγγελίας που του είχε κάνει στα τέλη του 1883 ο διάσημος συλλέκτης έργων τέχνης Κωνσταντίνος Αλέξανδρος Ιωνίδης ελληνικής καταγωγής Βρετανός υπήκοος και για το οποίο πλήρωσε στον γλύπτη με την παράδοση του έργου σε αυτόν τον Δεκέμβριο του 1884, 4.000 γαλλικά φράγκα.

Στα τέλη του Απριλίου του 1884 ο Ιωνίδης έγραφε στον Ροντέν:«σκέφτομαι την τοποθέτηση του στοχαστή σας σε ένα στρογγυλό τραπέζι στην αίθουσα υποδοχής, όπου μπορεί κανείς να το δει από όλες τις πλευρές» ‘I’m thinking of placing your thinker on a round table in the reception room where it can be seen from all sides’

Αυτή είναι η πρώτη γνωστή αναφορά του τίτλου του γλυπτού ως «στοχαστή» ή σκεπτόμενου, η οποία δεν έγινε επίσημα γνωστή πριν από το τέλος της δεκαετίας του 1880. Έως τότε το γλυπτό λεγόταν «ο ποιητής» αλλά …ήταν αιρετικό να απεικονίζεται ο Δάντης γυμνός

Ο Ιωνίδης κράτησε το γλυπτό μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας όσο ζούσε