“Ουλαλούμ”, “Ulalume”

 

 

Ήταν σαν να σε πρόσμενα κυρά,
απόψε που δεν έπνεε όξω ανάσα,
κι έλεγα θάρθει απόψε απ’ τα νερά, κι’ από τα δάσα!

Θάρθει, αφού φτεράει μου η ψυχή,
αφού σπαρτάει το μάτι μου σαν ψάρι,
και θα μυρίζει ήλιο και βροχή και νειό φεγγάρι!…

Και να το κάθισμά σου συγυρνώ,
στολνάω την κάμαρά μου αγριομέντα,
και νά με κι’ όλας σου αρχινώ χρυσή κουβέντα:

πως να, θα μείνει ο κόσμος με το «μπα!»
που μ’ έλεγε τρελλό, πως είχες γίνει
ατμός και ―τάχα― σύννεφο θαμπό
μπρος στη σελήνη

Νύχτωσε και δεν φάνηκες εσύ,
κίνησα να σε βρω στο δρόμο ―ώϊμένα―
μα σκούνταφτες όπου γω σκούνταφτα- χρυσή
κι εσύ με μένα.

Τόσο πολύ σ’ αγάπησα κυρά,
που άκουγα διπλά τα βήματά μου,
πάταγα γω (τυφλός) μες στα νερά;
– κι εσύ κοντά μου…

Του Γιάννη Σκαρίμπα

      Σημειώσεις:

1. Το παραπάνω ποίημα που έχει τον τίτλο  “Ουλαλούμ” είναι του ποιητή μας Γιάννη Σκαρίμπα και διατυπώνεται εδώ, όπως ακριβώς ο ίδιος ο ποιητής μας το επεξεργάστηκε ξανά το 1978, σαράντα δύο χρόνια αργότερα μετά την δημοσίευσή του, σύμφωνα με το σημείωμα της κόρης του Τασίας Σελέκου, η οποία το 2010 και στην πρώτη έκδοση των απάντων στίχων του ποιητή από τον εκδοτικό Οίκο “ΝΕΦΕΛΗ” δημοσιοποίησε το σχετικό χειρόγραφο του εν λόγω ποιήματος του ποιητή πατέρα της από το προσωπικό αρχείο της με το σχετικό σημείωμά της.

Δείτε το ποίημα στο χειρόγραφό του: https://nefeli.fairead.net/files/NEFELI/authors/skaribas/pagesFrom-skaribas-stixoi2016.pdf (Γιάννης Σκαρίμπας “ΑΠΑΝΤΕΣ ΣΤΙΧΟΙ 1936-1970, εκδόσεις Νεφέλη 2016, σημείωμα της α’ έκδοσης του 2010)

2. Το ποίημα αυτό μελοποιήθηκε από τον Νικόλα Άσιμο και τραγουδιέται εδώ στο video ερμηνευόμενο μοναδικά από την Σωτηρία Λεονάρδου

3. Ουλαλούμ: Τι μπορεί να σημαίνει η λέξη του τίτλου του ποιήματος του Γιάννη Σκαρίμπα:

α) Κατά τον καθηγητή Ν.Δ. Τριανταφυλλόπουλο: Το ηχολαλικό Ulalume μπορεί-αν δεν σχετίζεται με την αραβικό επιφώνημα ulalum – να προέρχεται από το λατινικό «ululo», ομόρριζο και συνώνυμο του «ολολύζω» (και του νεοελληνικού «ουλουλάω),

Από το αρχαιολληνικό ρήμα ολολύζω παράγεται η λέξη  “ο ολολυγμός” και σημαίνει την θρηνητική κραυγή και οδυρμού σημείον, ο γοερός θρήνος, η ολολυγή

β) Πολλοί συσχετίζουν τον τίτλο του ποιήματος του Γ. Σκαρίμπα “Ουλαλούμ”με τον ομόηχο τίτλο του ποιήματος του Έντγκαρ Άλλαν Πόε (Edgar Allan Poe,1809 – 1849) «Ulalume»:

Εδώ,  μια στροφή από το ποίημα του Πόε, όπου γίνεται αναφορά στην λέξη “Ulalume”:

Thus I pacified Psyche and kissed her,

And tempted her out of her gloom—

And conquered her scruples and gloom:

And we passed to the end of the vista,

But were stopped by the door of a tomb—

By the door of a legended tomb;

And I said—»What is written, sweet sister,

On the door of this legended tomb?»

She replied—»Ulalume—Ulalume—

‘T is the vault of thy lost Ulalume!»

”Κι ἡσύχασα ἔτσι τήν ψυχή. Τή φίλησα, τήν ἔβγαλα στό φῶς ἀπό τή θλίψη. Κατέκτησα ἔτσι τήν ψυχή. Κυρίευσα τούς δισταγμούς καί τή βαθιά της θλίψη. Καί φύγαμε ὅπου βλέπαμε καί φτάσαμε στή θύρα ἑνός τάφου. Καί κάτι ἔγραφε ἐκεῖ, πάνω στή θύρα, καί εἶπα: «Τί γράφει ἐκεῖ, γλυκιά ἀδελφή;» Κι ἐκείνη: «Οὐλαλούμ! Εἶναι τό μνῆμα τῆς χαμένης σου Οὐλαλούμ!”

 Η μετάφρασή του από τον Γεώργιο Μπλάνα.

Ολόκληρο το ποίημα του Πόε μεταφρασμένο στα ελληνικά, μπορείτε να το βρείτε εδώ: http://www.poetics.patakis.gr/?p=466

Η “Ulalume” του Πόε μπορεί έχει την ίδια εξήγηση με την στον τίτλο του ποιήματος του Σκαρίμπα, μπορεί να είναι ένα φανταστικό όνομα προσώπου, άλλοι λένε’ πως το όνομα αυτό στο ποίημα μπορεί να συμβολίζει τον ίδιο τον θάνατο.: Κι άλλοι λένε οτι η (το) Ulalume δεν έχει φυσική ύπαρξη στο ποίημα, αλλά βρίσκεται στο επίκεντρό του, ξεπερνώντας ακόμα και την ημι-πραγματική, ημι-ονειρική ύπαρξη του αφηγητή και της ψυχής του. Όπως και στη σύντομη ιστορία του Poe ‘Λύγεια’, ο αφηγητής εξαρτάται από τη μνήμη της νεκρής γυναίκας και έχει μια ασυνείδητη ανάγκη να την θρηνήσει, παρά τη συναισθηματική βλάβη που προκαλούν αυτές οι σκέψεις. Το όνομα ‘Ulalume’ αντηχεί στη ‘Ligeia’ και στα ονόματα άλλων νεκρών θηλυκών όπως η ‘Annabel Lee’ υπογραμμίζοντας έναν ηχηρό, μελαγχολικό ήχο ‘L’.

Δείτε, αν θέλετε και μια ενδιαφέρουσα ανάλυση με τη ιστορία του ποιήματος του Πόε και της συγκεκριμένης λέξης  “Ulalume” : https://www.eapoe.org/works/mabbott/tom1p099.htm

https://www.poets.org/poetsorg/poem/ulalume

4. Ο ζωγραφικός πίνακας είναι της σύγχρονής μας Πολωνής ζωγράφου Renata Brzozowska